საქართველოზე უზომოდ შეყვარებული….
ელენე ახვლედიანი(1898-1975)-მხატვარი,რომელიც თავისი მტკიცე ხასიათისა და დიდი შემოქმედებითი პოტენციით განუმეორებელ ტილოებს ქმნიდა. მისი ინდივიდუალური ხედვა და ოსტატობა აღიარეს მსოფლიოს უდიდესმა მხატვრებმა. მას ცნობდნენ და ელოდებოდნენ ევროპაში,მაგრამ ელენეს არ სურდა განშორება თავის სამშობლოსთან.უარს ამბობდა ყველანაერ მატერიალურ კეთილდღეობაზე,რასაც უცხოეტში გადახვეწა მოუტანდა. საქართველო!მხოლოდ საქართველო!-ეს იყო მისი მამოძრავებელი ძალაცა და მასაზრდოებელი. ახვლედიანის შემოქმედება საქართველოში უბერებელ სახედ რჩება..
ელიჩკა…
ელიჩკა-ასე ეძახდნენ ახლობლები ელენე ახვლედიანს. ელიჩკა უყვარდათ,ელიკასკენ მიეჩქარებოდათ,მისი შემოქმედებით აღბრთოვანებულები იყვნენ! ელენე ძალიან რთული ცხოვრებით ცხოვრობდა…ეს იყო მუდმივი სრულყოფილების გზა ხელოვნებაში…
“ის აზროვნებს ხატვით და განიცდის ხატვით,უყვარს ხატვით…”- წერს ხელოვნებათმცოდნე ბაია წიქორიძე.
ელიჩკას ხელოვნება ყველაფეტი იყო-მუსიკა,პლასტიკა,ფილოსოფია-მთელი სამყარო…
მოკლე ბიოგრაფია:
ელენე ახვლედიანი დაიბადა 1898 წლის 18 აპრილს,თელავში. მისი მამა-ცნობილი ექიმი,დიმიტრი ახვლედიანი წარმოშობით ლეჩხუმელი იყო. დედა-ელისაბედ ერისთავი,კეთილშობილი და ძალიან თბილი ქალი გახლდათ,აღნიშნავენ მაღალი ზნეობისო. ახვლედიანს ოთხი დედმამიშვილი ჰქოლია: ნინა,საშა,გოგოი და მაკო.
ელენეს განმარტოება არ უყვარდა,ძალიან სიმოვნებდა როცა და-ძმებითა და ნათესავებიტ გარშემორტყმული ხატავდა….ხატვა კი პატარაობიდანვე დაიწყო….
1906-07 წლებში ელენეს ოჯახი საცხოვრებლად თბილისში გადავიდა და თედო ჟორდანიას სახლი იყიდა.
ელენე სწავლობდა წმ.ნინოს სახელობის ქალთა სასწავლებლის მოსამზადებელ განყოფილებზე,სადაც ქართულ ენას ვასილ ბარნოვი და ნინა ჩოლოყაშვილი ასწავლიდნენ. ეს სახელები ქართულ ისტორიაში ძალიან ბევრს ნიშნავს…
1918 წელს ელიცკამ სკლიფასკოვისა და ფოლეგის ხელმძღვანელობით ხატვის მოკლევადიანი პედაგოგიური კურსები გაიარა და პედაგოგის კვალიფიკაციაც მიენიჭა.
1918-20 წლებში ასწავლიდა კიდეც ხატვას.
1919 წელის ელენე ახვლედიანის პირველი დებიუტი შედგა…მნახველთა წინაშე წარდგენილმა ნახატებმა დიდი მოწონება დაიმსახურა.
1922 წელს ელიჩკა ტბილისში დაარსებულ სამხატვრო აკადემიაში იწყებს სწავლას.
1921 წელს ელენე აგრონომ აპოლონ კაკაბაძეს გაყვა ცოლად.დიდი ქორწილიც გადაიხადეს.
“აპოლონი გონების დაკარგვამდ ეიყო შეყვარებული ენეზე,სწორედ ამიტომ ეჭვიანობდა ყველაზე და ყველაფერზე და ეს ეჭვიანობა გახდა მათი გაყრის მიზეზი”-იხსენებენ ახლობლები.
1926 წელს დიდი წარმატება ხვდა წილად,პარიზის გალერია “Quarte Chemins”-ში გამართულ პერსონალურ გამოფენაზე.
1934 წლიდან საქართველოში,მუშაობა დაიწყო წიგნის გრაფიკაში,ხოლო 1950 წლიდან-კინომხატვრობაში. შექმნა კოსტუმების ესკიზები კინოფილმებისთვის:”ჭრიჭინა”,”შეწყვერილი სიმღერა” და “ეთერის სიმღერა”.
1960 წელს მას საქართველოს საბჭოთა რესპუბლიკის სახალხო მხატვრის წოდება მიანიჭეს.
1975 წელს ელენე გარდაიცვალა…
ელენეზე ამბობდნენ და წერდნენ:
ჰეინრიც ნეიჰაუზი:” ტქვენი პერწერა ჩემში მუსიკალურ განცდას იწვევს,ისე,როგორც კარგი მუსიკა იწვევს გამოსახულებით წარმოსახვას და ფილოსოფიურ აზრბსაც კი..მთავარია განსაკუთრებული ხელოვნება იყოს კარჰი,ძალიან კარგი!თქვენი ფერწერა კი ამ მოთხოვნილებას აკმაყოფილებს”
ნათელა ურუშაძე: “ელენე ახვლედიანი ნამდვილი მხატვარია მუდამ და ყველაფერში. ეს ნათელია ყველასთვის,ვინც ცოტა ხნით მაინც ყოფილა მასთან.”
სვიატოსლავ რიხტერი: “ბედნიერი ვარ რომ ვიხილე ეს ახალი ფერადოვნება: მე ხომ 23 წელიწადია ახლოს ვიცნობ ეხვლედიანს…”
ახვლედიანის ხელოვნება:
ელიჩკას პეიზაჟები:
1.”კახეთი.ზამთარი”
ეს პეიზაჟი ელენე ახვლედიანმა პარიზში შეასრულა და იქვე გამოფინა.უცხოეთში მყოფს საქართველოსთან სულიერი კავშირი არასდროს გაუწყვეტია…ეს ნახატი მნახველის ყურადღების ცენტრში მოექცა…პიკასოს მოეწონა და მისი შეძენა მოუსურვებია,მაგრამ ელენეს უარიტ გაუსტუმრებია.
ფაფუკ თოვლში ჩაფლული სამყარო თითქოს ავსებულია სიხარულის განცდით. თოვლის ხმა ფეხქვეშ შეიძლება იგრძნო,როგორც მუსიკა.ისმის ბავშვების ხალისიანი ჟრიამული. კახეთის ეთნოჰგრაფიისთვის დამახასიათებელი ყოფა: თიხის კოკებით მიმავალი ქალი,რომელიცგრძელ კაბასა და წელზე მოკრულ შალშია გახვეული.თონე,რომელშიც პურს აკრავენ და ურემიი-სოფლური ყოფის განუშორებელი ატრიბუტი,ზრაპრულ გარემოს ყოველდღიური ელემენტებით ავსებს. ნახატის მარჯვენა კუთხეში ნახევრად ჩანს გლეხის სახლი,რომლის ფანჯრიდან მომავალი სითბო და სინათლე მთელ ნახატს უცვლის განწყობას. პატარა ცეცხლისფერი დეტალი-ფარდა ფანჯარაზე-ერთდროულად დედობრივი სიყვარულისა და ოჯახური მყუდროების გამომხატველია. მაღალი,ძლიერი,დატოტვილი ხეები,როგორც სალოცავად მომზადებული,ხელაბყრობილი ადამიანები ისე დგანან თოვლში.
“ზამთარი რაჭაში”
ის რაც ელენეს საკუთარ ხელოვნებაზე მეტადაც კი უყვარდა,ყოველ ნახატში განუმეორებელ პეიზაჟად გადაიქცეოდა,ეს იყო-ხორცშესხმული მუსიკა-თვალით ხილული,მთელი არსებით ნაგრძნობი. თოვლი ძალიან უყვარდა…ერთხელ უთქვამს:”თოვლი ხომ იცით რატომ მიყვარს ასე განსაკუთრებულად?!ბუნების საოცრებაა…როცა დავბადებულვარ,18 აპრილს,დღისით,მზისით,თოვლი მოსულა და გადაპენტილა თელავი….”
“თელავი”
ეს სურათი ახვლედიანმა პარიზში შეასრულა. ელიჩკაზე ამბობდნენ:”ელენე ახვლედიანი ქართველი მხატვარია,რომელმაც თავისი სამშობლოდან ჩამოიტანა ჩანახატები. ისინი წარმოადგენდნენ შესანიშნავ სცენებსა და მხატვრულ პეიზაჟებს საქართველოს ცხოვრებიდან”.
ნაწარმოები შესრულებულია თავისებური ხერხით.
“ალაზნის ველი”
ალაზნის ველში უსაზღვრო თავისუფლება,სივრცსთან ერთად იშლება,და ელენე ახვლედიანის შინაგან თავისუფლებას ეხმიანება. “მხატვარი ფართო,თვალუწვდენელ სივრცეებს ქმნის,რასაც მთის ფერდობების,ხეებისა და გზების სიაგონალებით უსვამს ხაზს. საგნებსა და ფერადოვან ლაქებს გამოჰყოფს მოქნილი,თიტქოს ოსნავ დაუდევარი ლაღი მონასმით,რომლებიც საშუალებას იძლევა
თვალი მივადევნოთ მხატვრის ხელი მოძრაობას.”-წერს მერი კარბელაშვილი,ხელოვნებათმცოდნე.
“აცივდა”
ფერწერული ტილო “აცივდა” დიდი ოსტატობით არის შექმნილი. ამ ტილოთი,თითქოს სიცივის ნაკადი იჭრება ჩვენს ცნობიერებაში. ფერებით მდიდარი მტების ფონზე მიდის კაცი სახედრით და ისიც ბუნების ნაწილია…ტილო “აცივდა” ჰარმონიის შეგნებით არის დახატული. ელენე ახვლედიანი პორტრეტებს არ ხატავდა,მაგრამ ძალიან მოსწონდა პეიზაჟში ადამიანების ჩახატვა.
“კახეთის პეიზაჟი”
ელენე თამამად უხამებდა ფერებს პეიზაჟებში, და ეს ნახატი ამისი თვალსაჩინო მაგალითია.მაღალი ხეები მღელვარებასავით იჭრება შემოდგომის ფერებში.ფერმკთალ ნათიბში ზვინები დგანან. შეოდგომის მთებში სევდაა ჩაბუდებული. ამ სევდიან და მღელვარე პეიზაჟს მხოლოდ ვარდისფერი ნათება,რომელშიც ყვითელი მთაა გახვეული,სძენს რომანტიულ იერს..
“ტალინი ზამთარში”,”ფასანაურის მიდამოები”,”ხეები ზამთარში”,”ჯვარი”,”იმერეთი”,”ციხისჯვარი”,”სოფელი ღამით”,”ზამთარი სიღნაღში”-ელენეს საუკეთესო ნამუშევრებია,პეიზაჟის ჟანრში,რომელმაც დაუვიწყარი კვალი დატოვა ხელოვნებაში.
Wholesky Bloggers 